معرفی جاهای تاریخی و دیدنی

میدان امیر چخماق؛ از گذشته تا کنون

قدمت تاریخی میدان امیر چخماق به دوره ی تیموریان اختصاص دارد. در سال 841 قمری یکی از حاکمان یزد به نام امیر جلال الدین چخماق، در طی دومین سفر به یزد، دستور به ساخت مسجدی به نام دهوک سفلی داد. در قسمت رو به رویی مسجد نیز یک میدان گاه وسیعی بنا کرد و در اطراف مسجد، اقدام به احداث حمام عمومی، آب انبار، خانقاه، حمام عمومی، چاه آب سرد، تکیه گاه و قنات خانه کرد. 

در طول ساخت مجموعه میدان امیر چخماق، همسر حاکم وقت به نام فاطمه خاتون معروف به ستی فاطمه، به یاری حاکم شتافت. پس از فوت فاطمه خاتون، جسم بی جان او در ضلع شمالی ارسن امیر چخماق به خاک سپرده شد.

 پس از امیر جلال الدین، وزیر امیر چخماق به نام حاج قنبر جهانشاهی در کنار مسجد امیر جلال الدین، کاروان سرا و بازاری را پایه گذاری کرد. 

معماری میدان امیر چخماق 

معماری میدان امیر چخماق نقطه برجسته ی بافت سنتی یزد است. یکی از قسمت های مهم مجموعه میدان امیر چخماق، مسجد دهوک است. این مسجد در سده ی نهم خورشیدی، در دوره ی حاکمیت تیموریان بنا شده است که دارای کاشی کاری های بی نظیر و هنر خطاطی منحصر به فرد است. 

 در میدان امیر چخماق یک تکیه و حسینیه مخصوص برگزاری مراسم عزاداری امام حسین طراحی شده است. در اطراف میدان نیز نخل هایی قرار دارد که یادآور ماه محرم و عزاداری عاشورا است.  

در مقابل تکیه حوض بزرگی ساخته شده است که متشکل از چندین مجسمه و فواره های آب است. حوض مجموعه حاکی از اهمیت آب و فرهنگ سقایی دارد. 

 معماری مجموعه میدان امیر چخماق در دوران صفویان و قاجار دستخوش تغییر شده است. در دوره ی فتحعلی شاه قاجار بخش عظیمی به شبستان مسجد دهوک به وسیله ی حاجی حسین عطار افزوده شد.  روند مرمت و بازسازی کاشی کاری های میدان امیر چخماق نیز به وسیله ی استاد محمد علی فلاحتی مروستی صورت گرفته است.

 میدان امیر چخماق در دوره ی صفویان محل دفن مردگان شهر یزد بود. در واقع گروهی از اهالی یزد، به موجب وجود حسینیه در نزدیکی میدان، گمان بر خیر و برکت دفن اموات در این مکان داشتند. 

 با آغاز حاکمیت قاجار رسم دفن مردگان با ویران سازی مقبره های موجود از میدان چخماق حذف شد و کاربری مجموعه به میدان مبدل شد. رضا شاه پهلوی، به خیابان کشی در اطراف مجموعه پرداخت. 

در طی تغییراتی که رضا شاه در بنای مجموعه به وجود آورد، فاصله ی موجود میان مسجد و میدان از بین رفت.